1) EYT nedir?
Sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999'dan önce olup, emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık süresi şartını sağlamış olsa dahi yaşından dolayı emekli olamayanların 7438 saylı kanun ile 01.03.2023 tarihinden itibaren yararlandığı bir emeklilik hakkıdır.
2) 4A’lıların (Eski SSK’ lılar) EYT’den yararlanma koşulu nedir?
8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigorta girişi yapılanlar için geçerli olmak üzere;
Kadınlar: Sigorta başlangıcına göre 5000 ile 5975 prim günü ve 20 yıl hizmet süresi koşulunun sağlanması ile,
Erkekler: Sigorta başlangıcına göre 5000 ile 5975 prim günü ve 25 yıl hizmet süresi koşulunun sağlanması ile EYT’den faydalanabilmektedir.
3) 4B’liler (Eski BAĞ-KUR sigortalısı olanlar) EYT’den yararlanabilir mi?
8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigorta girişi yapılanlar için geçerli olmak üzere;
Kadınlar: 7200 prim günü ve 20 yıl hizmet süresinin sağlanması koşulu ile;
Erkekler ise: 9000 prim günü ve 25 yıl hizmet süresinin sağlanması koşulu ile BAĞ-KUR sigortalısı olanlar da EYT’den
yararlanabilir.
4) Tarım SSK’lıları EYT hükümlerine istinaden emekli olabilir mi?
Diğer koşulları varsa en az 15 yıllık 3600 prim şartını yerine getirilerse yasadan yararlanabilirler
5) Yurtdışında yaşayanlar EYT’den yararlanabilir mi?
Türkiye’nin anlaşma yaptığı ülkelerde yaşayan Türk vatandaşları diğer koşulları taşıyorsa EYT’den yararlanabilirler.
6) Staj ve Çıraklık süresi prim gün sayısından sayılır mı?
Stajda ve çıraklıkta geçen süreler hem sigortalı prim gün sayısında hem de sigortalılık süresinin başlangıcında geçerli olmamaktadır.
7) EYT’de borçlanma sigorta giriş tarihini öne çeker mi?
Her borçlanma sigorta giriş tarihini öne çekmez. Askerlik borçlanması, doktora ve tıpta uzmanlık borçlanması, avukatlık stajı borçlanması, hekimlerin fahri asistanlıkta geçen süreleri borçlanması, yurtdışı öğrenci borçlanması sigorta girişini öne çekebilir.
8) EYT için Kurum’a ne zaman müracaat edilmelidir? Müracaat öncesinde yapılması gerekenler nelerdir?
Müracaat için herhangi bir süre şart koşulmamıştır. Hangi ay müracaat edilirse o ayı takip eden bir sonraki ay emeklilik maaşı alınabilir. Ancak önce işverene EYT hükümleri kapsamında emekli olunacağı, bu nedenle emeklilik nedeniyle istifa edildiğini bildirir bir fesih dilekçesi sunulmalıdır. İşverenin, gerçek hak sahiplerini tespit edebilmesi için fesih dilekçesine ek olarak emekliliğe hak kazanıldığını bildirir SGK’dan alınmış bir yazı ya da e-devlet üzerinden alınmış SGK hizmet döküm belgesi, emeklilik şartları kısmında şartların %100 tamamlandığını gösteren belgeler ve emekli aylığı hesaplama bölümünden alınmış çıktılar da fesih dilekçesine ek yapılmalıdır.
9) İşçiden gelen EYT nedeniyle fesih iradesi karşısında İşveren ’in yapması gerekenler nelerdir?
İşveren, işçinin fesih dilekçesini ve EYT’den faydalanabileceğini gösteren belgeleri sunmasının akabinde eğer işçinin şartları sağladığını tespit ederse işçinin çıkışını 08 koddan yapmalıdır.
10) Emeklilik başvurusu nereden yapılır?
İşveren tarafından 08 çıkış kodu ile çıkışı tamamlanan işçiler e-devlet üzerinden yahut bizzat ilgili ünitelere giderek emeklilik başvurusu yapabilir. İşçilerin emeklilik aylıkları başvurularını yaptıkları ayı takip eden ayın 1. gününden başlatılacaktır.
11) EYT hükümleri kapsamında emekli olan işçi eski iş yerinde tekrar işe başlayabilir mi?
Evet, işveren tarafından 08 kod ile çıkış yapılmasının takip eden gün tekrar aynı iş yerinde işe başlanabilir. Bunun için işçi ile işveren arasında yeni tarihli bir hizmet sözleşmesi akdedilmesi önem arz etmektedir. EYT hükümleri nedeniyle iş çıkışı yapılan işçinin yeniden işe girişi yapılırken sigorta kolunun SGDP’ye tabi olacak şekilde seçilmesi gerekmektedir.
12) EYT nedeniyle işten ayrılanların kıdem tazminatı ödemesi taksitlerle işçiye ödenebilir mi?
Yasa gereği kıdem tazminatının tek seferde ödenmesi gerekmektedir. Çalışan istemediği müddetçe işveren tek taraflı iradesi ile taksitlendirme yapamaz. Ancak işçi ve işveren karşılıklı olarak ödemelerin taksitle yapılması hususunda anlaşmaya vardılarsa kıdem tazminatı ödemesi birden fazla taksitle yapılabilir.
13) EYT nedeniyle iş akdini feshedip, tekrar aynı İşveren bünyesinde çalışmaya başlayan işçinin kıdem tazminatı hakkını saklı tutarak çalışmaya devam etmesi mümkün müdür?
Evet, mümkündür. Ancak bu durumda işçi sonradan gerçekleştireceği fesihte kıdem tazminatına hak kazanırsa kıdem tazminatının son brüt ücretinden ve tüm çalışma dönemini kapsayacak şekilde ödenmesi gerekecektir. İşçi sonradan gerçekleştireceği fesihte kıdem tazminatına hak kazanamaz ise emeklilik nedeniyle fesih yaptığı döneme ilişkin kıdem tazminatının; fesih tarihindeki ücreti üzerinden ve fesih tarihinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte ödenmesi gerekecektir.
14) EYT nedeniyle iş akdini feshedip, tekrar aynı İşveren bünyesinde çalışmaya başlayan işçinin yıllık izin hak edişleri nasıl belirlenecektir?
EYT nedeniyle iş akdini feshedip, tekrar aynı İşveren bünyesinde çalışmaya başlayan işçilerin hak ettiği yıllık izin sürelerinde önceki hizmet süresinin de dikkate alınması gerekmektedir. Örneğin 6 yıldır Şirketinizde çalışan bir işçi emeklilik nedeniyle iş akdini feshettikten sonra yeniden Şirketinizde işe başlarsa ilk hizmet yılını doldurduğunda 14 gün değil 20 gün izne hak kazanacaktır.
15) İşveren emeklilik şartını sağlayanları emeklilik nedeniyle zorla işten çıkarabilir mi?
Hayır, çıkaramaz. Emeklilik hakkından yararlanıp yararlanmamak çalışanın iradesine bağlıdır. İşçi emekli olmak istemezse işveren işçiyi tazminatlarını ödemek suretiyle dahi işten çıkaramaz.
16) Emeklilik nedeniyle fesih arabuluculuk yolu ile yapılabilir mi?
EYT hükümlerinin yürürlüğe yeni girmesi nedeniyle uygulamada birçok ihtilaf yaşanması mümkündür. Bu nedenle emeklilik nedeniyle feshin arabulucuda anlaşmak suretiyle yapılması hem işçi hem işveren için en güvenli yollardan birisidir.