Yargıtay’ın yerleşik görüşü gereği; İşverenin işçiyi ücretsiz izne çıkarması “çalışma koşullarında esaslı değişiklik” anlamına gelmektedir. Bu nedenle, işçinin ücretsiz izne ayrılmasına ilişkin durumların, 4857 sayılı İş Kanunu’nun “çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi” kenar başlıklı 22. maddesi uyarınca çözüme bağlanması gerekecektir. Buna göre; “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. İşçi bu durumda 17 ila 21 inci madde hükümlerine göre dava açabilir.” Başka bir ifade ile işverenler ücretsiz izin teklifini işçiye yazılı olarak yapmakta ve işçinin onaylaması halinde işçiyi ücretsiz izne çıkarabilmektedir. İşçi ücretsiz izni onaylamayarak iş akdini haklı nedenle feshedebilmektedir.
17.04.2020 tarihinde 31102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik Ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen Geçici 10. Madde ile “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.” hükmü eklenmiştir. İşbu hüküm gereği artık işverenler işçinin onayını almaksızın işçiyi ücretsiz izne çıkartabilmekte olup bu husus işçiye iş akdini haklı nedenle sonlandırma hakkı tanımamaktadır.
- İlk olarak 17.07.2020 tarihine kadar devam etmesi planlanan ücretsiz izin uygulaması; 30 Haziran 2020 tarih ve 31171 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı uyarınca 17 Ağustos 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- 31 Temmuz 2020 tarih ve 31202 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 2811 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ücretsiz izin uygulaması 17 Eylül 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- 4 Eylül 2020 tarihli ve 31234 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2930 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ücretsiz izin uygulaması 17 Kasım 2020 tarihine kadar uzatılmıştır.
- 27 Ekim 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 3135 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile ücretsiz izin uygulaması 17 Ocak 2021 tarihine kadar uzatılmıştır.
- 4857 sayılı İş Kanunu’na eklenen Geçici 10. Madde gereği ücretsiz izin uygulaması Cumhurbaşkanlığı kararı ile 30.06.2021 tarihine kadar uzatılabilecektir.